özgürlük

Hürriyet. Başkasına zarar vermeden istediğini yapabilme imkânı. İnsanın neyi yapmak isteyip, neyi yapmak istemediğine kendi iradesiyle karar vermesi ve kararının gereklerini yerine getirirken başkaları tarafından engellenmemesi. Özgürlük çok boyutlu, insanların ve toplumların hayatını anlamlı kılan temel değerlerden biri olup, çeşitli düzeylerde ayrı ayrı tanımlanabilir. Bu çerçevede, hiçbir kısıtlama, sınırlama veya yasaklama ile kayıtlı olmama, her istediğini elde etme ve her şeye güç yetirebilmeye mutlak özgürlük; belirli sınırlar içersinde istenen şeyin yapılabilmesine göreli özgürlük; bireylerin serbestçe düşünme olanaklarının varlığına düşünce özgürlüğü; düşündüklerini serbestçe ifade edebilmelerine ifade özgürlüğü; bir yerden başka bir yere bir otoriteden izin almadan gidebilmelerine seyahat özgürlüğü; düşünce ve inançlarını gerçekleştirmek üzere dernek, vakıf, siyasal parti vb. kurabilmelerine örgütlenme özgürlüğü; basın yayın organlarının sansür ve baskıdan uzak yayın yapabilmelerine de basın özgürlüğü denir. Belirtilen bu özgürlükler insan haklarına dayalı çoğulcu demokrasinin gereği sayılmaktadır. Felsefi anlamda özgürlük kavramının paradoksal bir içeriği vardır. Bir yanda, kişinin isteklerini yerine getirmesi durumunda kendi egosunun güdümünde olmasının getirdiği bağımlılık, öte yanda da yapılmak istenen şeyin, eğitim kurumları, kitle iletişim araçları veya sosyal baskıların dolayımından geçmesi nedeniyle başkalarının istekleriyle olan ilişkisi dikkate alındığında, hangi durumlarda insanın daha özgür olduğunun belirlenmesi oldukça zordur. Bu nedenle özgürlük kavramının içeriği, neye bağımlı olmanın veya ne ile kayıtlı kalmanın meşru olduğuna dair önyargılarla doldurulmaktadır. Bu yüzden, en genel anlamıyla özgürlük, hangi kurallara bağlı kalındığının bilincinde olmak, kaçınılmaz zorunlulukların farkına varmak, başkalarına zarar vermemek koşuluyla istediğini yapabilmek olarak tanımlanabilir.