kısır döngü kuramı

Kapalı çember kuramı. Fasit daire teorisi. Azgelişmişlik sürecini sürekli olarak kendini tekrar eden ve her defasında yine başlangıç noktasına dönülen; her başlangıcın gelişmeyi engelleyici faktörler nedeniyle dairesel bir yol izleyip yeniden aynı noktaya gelmesi nedeniyle, kalkınma serüvenini önü sürekli tıkanan bir süreç olarak açıklayan kuram. Fasit daireyi oluşturan aşamalar şöylece sıralanmaktadır: Düşük gelir düzeyi, düşük tasarruf ve talep düzeyi, düşük yatırım düzeyi, yetersiz sermaye birikimi, düşük verimlilik, düşük gelir düzeyi. (G. Myrdal) Azgelişmişliğin kısır döngüsü kuramını aşırı karamsar bulan ve “şayet bu teori doğru olsaydı, insanlık hâlâ yontma taş devrinde yaşıyor olurdu” diye eleştiren görüşler de vardır.