boşunalık tezi

A.O. Hirschman tarafından geliştirilen ve değişime karşı çıkanların söylemlerini kategorize eden üç tezden biri. Bu teze göre, toplumun dönüşümüne yönelik olarak yapılan girişimler, önceleri amaçlanan sonuca ulaştıracakları izlenimi verseler de, sonuçta hiçbir işe yarmazlar. Örn. Devletin ekonomiye müdahalesi uzun dönemde hiçbir işe yaramaz, etkinsizdir. Demokratik reformlar yönetici elitin niteliğini değil, sadece biçimini değiştirir. bkz. aksi tesir tezi, tehlikeye atma tezi.