- teoriKuram. Nazariye. Bir bütün olarak gerçekliği, yahut gerçekliğin belirli bir bölümünü açıklama; olay, olgu ve nesneler arasındaki düzenli ilişkilerden genel sonuçlar çıkarma ve bu sonuçlara göre gelecekle ilgili öndeyilerde bulunma amacı güden, geçerliliği temel aldığı varsayımlarla sınırlı sistematik bilgi çerçevesi. Geçerliliği olgular tarafından doğrulanmış hipotez. bkz. hipotez, model, bilim, felsefe, paradigma.
- teori yüklüKuram yüklü. Bir kuramı önvarsayma; bir kuram olmadan ifade edilememe durumu. Örneğin bir gözlem ifadesi, salt gözlem içermeyip, o konuda öne sürülen bir kuramın doğruluğunu açık veya örtük biçimde kabul ediyorsa, bu gözlem kuram yüklüdür. Bir kısım düşünürlere göre, herhangi bir kuramsal arkaplan olmadan gözlem yapma imkansız olduğu için her tür gözlem kuram yüklüdür, kuramdan bağımsız gözlem mümkün değildir.
- teorik hipotetik empirik ifadelerbkz. THE ifadeler.
- teorik iktisat
- teorik pratikbkz. pratik.
- teorileştirmeHipotezleri teorilere dönüştürme.
- tepe değer
- tepeden inmecilikbkz. Jakobenizm.
- tepki oluşumubkz. reaksiyon teşkili.
- tepki oyubkz. oy.
- tercih
- tercih çarpıtmasıBireylerin algıladıkları toplumsal baskılar nedeniyle düşünce, istek veya görüşlerini olduğundan farklı biçimde ifade etmeleri. Kişilerin saklı tercihlerinden farklı bir açık tercih seçmeleri. (T. Kuran) bkz. açık tercih, saklı tercih, bilgi çarpıtması.
- tercih kirliliğiPiyasa güçlerinin insanların önlerindeki tercih edilebilir seçeneklerinin çeşit ve sayısını artırması sonucu, tercih edildiğinde onları mutsuz edecek seçeneklerin de artmasına yol açması. Tercih kirliliğini azaltmak için piyasada alıcı ve satıcısı olan birçok mal ve hizmet (örn. pornografi, alkol, uyuşturucu, sağlıksız gıda ürünleri gibi) sonuçta birey mutluluğu üzerinde negatif etkide bulunduğu için, devlet tarafından ya tümüyle yasaklanmakta veya tüketimine yer, zaman veya yaş sınırı getirilmektedir.
- tercih kirliliği caydırmasıBir konuda birbiri yerine geçebilecek seçeneklerin çokluğu yüzünden ortaya çıkan tercih kirliliğinin tercih yapmayı zorlaştırmasının, hiç tercih yapmamayla sonuçlanması. Bu bağlamda yapılan bir deneyde, müşteri profili benzer bir marketler zincirinin iki şubesinde, aynı dönemdeki indirim reyonuna birinde 24 diğerinde ise 6 çeşit reçel satışa sunulmuştur. 24 seçeneğin sunulduğu yerde müşterilerin sadece yüzde 3’ü, 6 çeşit reçelin sunulduğu yerde ise yüzde otuzunun reçel satın aldığı görülmüştür. bkz. tercih kirliliği.
- tercih mimarisiBelirli bir anda veri şartlar altında bir karar vericiyi etkileyen fiziksel, kurumsal ve psikolojik faktörler.
- terim
- terim anlamıBir kelimenin bir bilim, sanat, meslek dalıyla ya da bir konuyla ilgili kazandığı özel anlam. bkz. sözlük anlamı, kavramsal anlam.
- terimbilimbkz. terminoloji.
- terkip yanılgısıToplama hatası. Bileşim yanılgısı. Bir bütünü oluşturan bireyler için tek tek doğru ya da geçerli olmanın, bireylerin tümü için de aynı geçerliliğe sahip olacağını düşünme yanılgısı. Örn. gelirini tüketmeyen bireyin serveti artarken, gelirini harcamayan toplumun milli serveti artmaz, tersine milli geliri azalır. Bir kalabalık içinde ayağa kalkan birisi, önünü oturanlara göre daha iyi görebilir ancak herkes ayağa kalkınca hiç kimse daha iyi göremez. Bir öğrenci grubu içindeki her öğrenci, diğerlerinden ayrı olarak belirli bir ek puan alırsa başarı sıralamasındaki yeri değişebilir. Ancak tüm öğrenciler aynı ek puanı alırlarsa, herkesin puanı yükselmesine karşın başarı sıralaması değişmez.
- terminolojiTerimbilim. Bir bilim dalı, sanat, edebiyat ya da düşünsel veya siyasal ekolün semantik veya bilgisel çatısını oluşturan, daha çok terim niteliği taşıyan kelime ve kavramlar bütünü.
