Sosyal Bilimler Sözlüğü

Söze dayalı, sözle ilgili. Sayısal, matematiksel ya da rakamsal verilere dayalı olmayan.

Konuşma ve yazma ötesine geçecek biçimde, bir bireyin kendisini geliştirmesi, içinde yaşadığı topluluğun kural ve değerlerini anlaması, ekonomik, sosyal ve siyasal süreçlere katılım sağlaması için gerekli metinleri okuma, anlama, değerlendirme ve kullanma becerisi. bkz. sayısal beceri.

Farklı seslerin bir gramer yapısı içinde peş peşe eklenmesiyle anlam oluşturması. Yazılı olmayan, konuşulan dil. Konuşma dili.

bkz. iletişim.

bkz. iletişim.

Olayların, durumların veya gelişmelerin yaşayanlardan dinleyenlere aktarılması suretiyle oluşturulan tarih bilgisi.

Bir kelimenin, ait olduğu dilin sözlüklerindeki anlamı. bkz. terim anlamı.

Batı metafiziği içerisinde varlık, söz, mantık, hakikat gibi nihai kavramlara ayrıcalıklı bir konumun tanınması; nihai ve özsel bir varlık mantığının egemenliği çerçevesinde oluşan, dilin, anlamın ve bilginin kendinden menkul, yansız, saydam olduğunu varsayan düşünce sistemi. (J. Derrida)

1. Somut gerçeklikle ilişkisine bakılmaksızın üretilen zihinsel ürün. 2. Herhangi bir konuda belirli varsayımlar üzerine kurulu, doğruluğu tartışmalı yorum ve değerlendirmeler. 3. Fiyatların, faizlerin ya da döviz kurlarının ileride değişeceği ve bugünkü fiyatlar üzerinden yapılacak alım-satım işlemlerinden bir kâr sağlanacağı beklentisiyle; beklentilerin yönüne bağlı olarak bu günden alım veya satım yapmak. Buna göre ileride fiyatların yükseleceği bekleniyorsa alım, düşeceği bekleniyorsa satım yapılır.

Gözlem, deney ve olgulardan ziyade zihinsel çıkarım veya tahmin sonucu elde edilen bilgi. bkz. empirik.

Tüketicilerin, gelecekte fiyatların yükseleceğine dair bir beklenti nedeniyle mal ve hizmet satın alımına yönelmeleriyle oluşan talep. bkz. fonksiyonel talep, fonksiyonel olmayan talep.

bkz. ruhçuluk.

Sosyal Sigortalar Kurumu. bkz. Sosyal Güvenlik Kurumu.

bkz. istikrar.

bkz. istikrar politikası.

bkz. istikrar tedbirleri.

Enflasyonla işsizliğin bir arada yaşandığı durum; enflasyon ortamında durgunluk. İngilizce stagnation (durgunluk) ve inflation (enflasyon) kelimelerinin bir araya getirilmesi ile oluşturulan bu terimle, klasik Keynesgil makro iktisadi çözümlemede ele alındığının tersine, 20. yüzyılın ikinci yarısındaki deneyimlerden de yararlanılarak, enflasyonla işsizliğin her zaman birbirlerine alternatif olmadığı, aynı anda iç içe bulunabilecekleri ifade edilmektedir.

Uluslararası Para Fonu’nun, ödemeler dengesi çıkmaza girmiş, borçlarını ödeme güçlüğü içine düşmüş bir üye ülkeye, uygulanması zorunlu istikrar programına bağlı olarak, belirli koşullarla veya, ekonominin işleyişinde IMF denetimini kabul etmesi şartıyla, söz konusu istikrar programını desteklemek için verdiği kredi.

İstatistiksel çözümlemelerde kullanılan ve bir matematiksel dizide yer alan ölçümlerin ortalamadan sapmaları sonucu oluşan farkların, karelerinin ortalamasının, karekök değerini ifade eden terim. Söz konusu ortalamadan sapma değerlerinin karelerinin ortalamasına da varyans denir.

Durağan Çözümleme. Zaman boyutundan soyutlanmış, analize tabi tutulan unsurların zaman içindeki değişimlerinin dikkate alınmadığı, bu nedenle de değişkenler arasındaki fonksiyonel ilişkilerin veri bir dönem içinde belirlendiği çözümleme yöntemi. Belirli bir denge durumunun çözümlenmesi. bkz. dinamik analiz.