Sosyal Bilimler Sözlüğü

bkz. normatif metodoloji.

bkz. anarşizm.

Yeni bir durum ortaya çıktığında, onun ne olabileceğine ilişkin insan zihninin ürettiği makul açıklamalar. bkz. tümevarım, tümdengelim, çıkarım.

bkz. anomi.

bkz. teori.

bkz. teori yüklü.

bkz. teorik iktisat.

Yasadışı mal veya hizmetlerin yetişkinler arasında gönüllü mübadelesi sonucu oluşan suçlar. Örn. Uyuşturucu ve silah ticareti.

Global. Dünya çapında, yerküre boyutunda. Bir ülkeye, devlete veya millete özgü olmaktan çıkan, belirli bir dönemdeki tüm dünyayı etkileyecek özelliğe sahip olan. Örn. İnternet yoluyla dünya ölçeğinde alışveriş yapılabilen küresel pazarlar, insan hakları ve demokrasi gibi dünya ölçeğinde kabul gören küresel değerler. bkz. yerel.

1. Çoğunlukla bir ülke, kültür, firma veya kâr amacı gütmeyen örgüt niteliğinde olmasına rağmen dünya ölçeğindeki tektipleşmenin öncüsü olan aktör. 2. Dünya çapında etkili olabilen, uluslararası sorunlarda belirleyici siyasi, ekonomik, teknolojik ve askeri güce sahip ülke.

Az gelişmiş ülkelerin çoğunun güney yarımkürede yer alması nedeniyle, görece az gelişmiş ülkelerden oluştuğu düşünülen hayali dünya. bkz. küresel kuzey.

Görece gelişmiş ülkelerin çoğunun kuzey yarımkürede yer alması nedeniyle, gelişmiş ülkelerden oluştuğu düşünülen hayali dünya. bkz. küresel güney.

Küresel piyasalar göz önüne alınarak üretilen ve dünyanın her yerinde tüketilen ürünler.

Devletlerin kurduğu veya desteklediği organizasyonların dışında, uluslararası alanda faaliyet yürüten gönüllü kuruluşların oluşturduğu ilişki ağı.

Globalleşme. Dünyanın küresel bir köye dönüşme süreci. Modernleşme sürecinin bir evresi olarak 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra, özellikle de Sovyet bloğunun dağılmasıyla tek kutuplu bir dünyanın ortaya çıkmasına paralel biçimde, iletişim ve ulaşım teknolojilerinin de hızla yaygınlaşması, ulusal devlet sınırlarının eski dönemlere göre daha az önemli hale gelmesi sonucu, bilim, sanat, hukuk, siyaset, kültür ve iktisadi alanlarda dünyadaki bütün ülkelerin birbirine daha çok bağımlı hale gelmeleri ve ortak değer, yaklaşım ve tavırlar benimsemeye zorlanmaları süreci. bkz. iktisadi küreselleşme, siyasal küreselleşme, finansal küreselleşme, sosyo-kültürel küreselleşme.

Bir ülkeye, bir ulusa veya bir kültüre özgü olmanın zıttı anlamında genellik, yaygınlık ve ortaklık özelliği olan.

1. Başkalarını yanıltma amacı taşımayan, fakat nasıl gerçekleştiği kesin olarak bilinmeyen ve geçmişte yaşanmış bir olayı aydınlatmaya çalışırken veya kuram geliştirirken gerçek olmadığı bilindiği halde gerçekmiş gibi üretilen zihinsel model. 2. Bir sinema veya tiyatro eserinde çekimlerin veya sahnelerin hangi sırayla, nasıl bir mantıksal silsile içinde sunulacağına ilişkin düzenleme.

Anne karnındaki bir canlı çocuğun cansız olarak dışarı alınması. İstenmeyen bir hamileliğin cerrahi operasyonla sonlandırılması. bkz. cinsiyetçi kürtaj.

Yeni kurulan veya anayasası askıya alınan bir devlete yeni bir anayasa hazırlamak yahut devletin ana organlarının görev ve işleyiş biçimleriyle ilgili temel ilkeleri belirlemek amacıyla oluşturulan meclis.

1. Bilgiyi, toplumu, kurum ve kuralları oluşturan varsayımsal özne. 2. Kendi bilincinden yola çıkarak bilgiyi oluşturan, kendi çıkarlarını düşünerek sözleşme yapan, bu suretle toplumsal alanı oluşturan soyut birey.