Sosyal Bilimler Sözlüğü

Ağırlıklı olarak geleneksel yöntemlerle tarımsal üretim yapan, geleneklere sıkı sıkıya bağlı, hısımlık, akrabalık ve diğer yerel bağlılıklara büyük önem veren, sanat, kültür ve estetik alanlarında çok yaratıcı ve duyarlı olmayan, formel kurallardan ziyade informel kurallara göre belirlenen yaşam tarzı. Az ile veya bulduğuyla yetinen, ince zevklerden yoksun, hayatı büyük ölçüde evi ile tarlası arasında biçimlenen, hayal dünyası dar, eleştirel bakmayan, kolay inanan insanların niteliği. bkz. kentlilik.

bkz. nedensellik.

Evrenbilim. Evrenin oluşumu, yapısı, ona egemen olan yasalar, varlıklar arasında var olan hiyerarşik ilişkiler gibi konuları irdeleme, araştırma ve bu konuda üretilen bilgileri sistemleştirerek bir araya getirmeyi konu edinen disiplin.

Allah’ın varlığını, evrendeki düzen ve somut gözlemlenebilir olgulardan kalkarak, bir ilk yaratıcı ve ilk harekete geçirici gücün mutlaka var olması gerektiği sonucuna varma yolu ile ispatlama.

Bankaların, geri ödeyememe riskini göz önüne alarak, müşterilerine cari faiz oranından daha fazla kredi kullanmak istemelerine rağmen belirli bir kredi limiti koymaları. Kredi tayınlamasının varlığı, cari faiz oranından firmaların istedikleri kadar sermaye temin edebilecekleri varsayımına dayalı piyasa analizlerinin gerçek dünyada tam karşılık bulmadığını ima etmektedir.

bkz. suçbilim.

bkz. ölçüt.

bkz. bunalım.

Uluslararası ilişkilerin belirli bir sistem ve program çerçevesinde süreklilik arz eden bir biçimde değil, sadece bunalım dönemlerinde işletilmesine dayanan diplomasi. bkz. diplomasi, donuk diplomasi, Makyavelci diplomasi.

bkz. enflasyon.

bkz. işsizlik.

bkz. hükümet darbesi.

Sınıfsal yaklaşımda, sermaye birikimi ve toplumsal konumu bakımından toplumun iki ana sınıfını oluşturan burjuvazi ve proletaryanın özelliklerini tam olarak taşımayan, küçük esnaf, kendi hesabına çalışan zanaatkar gibi orta sınıf veya geçiş sınıfı.

bkz. cihad.

1. Kanun simsarlığı, lobicilik. Meclis koridorlarında bir kanunun çıkartılması veya çıkartılmasının engellenmesi için Parlamento üyeleriyle; devlet dairelerinde de yaptırılması istenen şeyleri yaptırmak, istenmeyenlere de engel olmak amacıyla kamu görevlileri ile doğrudan temas kurarak girişilen faaliyetler. 2. Siyasal karar organlarını veya alınacak kararları etkilemek ve yönlendirmek amacıyla koridorlar, kulisler ya da kapalı kapılar ardında görüşmeler, telkinler ve pazarlıklar gibi prosedür dışı türlü faaliyetler.

bkz. değer.

İrade-i külliye. Mutlak irade. Kelam terminolojisinde, Allah’ın mutlak varlığına paralel olarak var olan mutlak dileme ve yapma kudreti. Her şeyi kuşatan, hiçbir şeyi dışarıda bırakmayan sınırsız ve ölçüsüz irade. bkz. cüz-i irade, irade.

1. Mezhep, tarikat, dini inanış. 2. Yerel nitelik taşıyan dinsel inanç ve pratikler.

1. Ekin. Yeryüzünde beşeri hayatın başlangıcından bu güne kadar insanoğlu tarafından üretilmiş olan her şey. 2. Bir birey veya topluluğun yaşam tarzını biçimlendiren örf, adet, gelenek ve görenek ile alışkanlıklar, davranışlar ve inançlar toplamı.

Son peygamber Hz. Muhammed’e vahyedilen ve onun tebliğ ettiği dinin temel ilkelerini içeren, Tevrat, İncil ve Zebur’dan sonra gelen dördüncü ve son büyük vahiy kitabı. bkz. vahiy, ahd-i atik, ahd-i cedid.