Bir isteğin karşılanmasının, arzulanan bir sonuca ulaşılmasının verdiği hoşluk ya da tatmin duygusu. bkz. acı.

Haz-elem prensibi. İnsan davranışlarının temel itici gücünün haz ve elem olduğunu, bu sebeple haz veren eylemlere yönelmek, elem veren eylemlerden ise kaçınmanın en temel davranış biçimi olduğunu ifade eden prensip.

Ben, içben ve üstben arasındaki ilişkiler gelişmeden önce, içbenin sadece haz verene ve dolayımsız olarak yönelmesi. (S. Freud) bkz. gerçeklik ilkesi.

Hedonizm. Hazzın mutlak anlamda iyi olduğunu, insan eylemlerinin nihai anlamda haz sağlayacak bir biçimde planlanması gerektiğini, sürekli haz verene yönelmenin en uygun davranış biçimi olduğunu savunan felsefi görüş.

Genellikle bütçe gelirlerinin bütçe harcamalarını karşılayamamasından kaynaklanan bütçe açıklarını finanse etmek amacıyla devlet tarafından çıkarılan, vadesi bir yılı aşmayan borç senetleri. Benzer şekilde, çeşitli faaliyetlerin finansmanında kullanılmak üzere devlet tarafından çıkarılan uzun vadeli (vadesi bir yılı aşan) borç senetlerine de hazine tahvili ya da devlet tahvili denir.

bkz. hazine bonosu.

Faktör donanımı teorisi. Uluslararası ticareti, üretim faktörlerinin ülkeler arasındaki dağılımındaki orantısızlıkla açıklayan kuram. Ülkelerin sahip olduğu üretim faktörlerinin göreceli miktarları, uluslararası ticarette bunların hangi sektörlerde karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduklarını belirlemektedir. Buna göre, bir ülke en fazla sahip olduğu faktörü göreli olarak yoğun biçimde kullanan malları ihraç, en az sahip olduğu faktörleri yoğun olarak kullanan malları ise ithal eder. Başka bir deyişle sermaye yönünden zengin bir ülke sermaye-yoğun, emek yönünden zengin bir ülke ise emek-yoğun mallar ihraç eder.

Döviz piyasasındaki muhtemel kur değişikliklerinin getireceği zarardan korunabilmek için başvurulan işlem. Buna göre, gelecekte döviz ihtiyacı olan kişi, belirli bir vade sonunda teslim almak üzere, bugünkü kura belirli bir fark ekleyerek borsaya yatırır. Böylece geçen süre zarfında meydana gelebilecek artıştan az bir maliyetle korunmuş olur. Bu çerçevede karşılığı belirli bir vade sonunda teslim edilmek üzere döviz satımının yapıldığı piyasaya gelecekte teslim döviz piyasası; satılan dövizin hemen teslim edildiği piyasaya da anında teslim döviz piyasası denir.

bkz. hazcılık.

Ünlü idealist Alman filozofu F. Hegel’in yaklaşımlarını savunma, Hegel taraftarlığı.

Egemen, söz geçiren, buyurgan konumda olma. Siyasal, sosyal ve kültürel araçlar kullanılarak bir sınıfın diğeri üzerinde kurduğu, kısmen rızaya dayalı egemenlik.

bkz. yorumsama.

bkz. farklı evlilik.

Birbirlerine çok fazla benzemeyen özellikleri olan parça veya birimlerden oluşan bütün veya topluluk. bkz. homojen.

bkz. düzcinsel.

Organizmada genel uyarılmışlık hali yaratıcı ve güdüleyici özelliği olan, genellikle yüz ve vücut hareketleriyle ifade edilen, his boyutu taşıyan hal. Heyecan genellikle, vücutta kan dolaşımının hızlanması, rengin kızarması, kalp atışlarının belirgin hale gelmesi biçiminde kendisini belli eder.

1. Karşılıksız yardım. Birini zor durumdan kurtarma, daha iyi duruma gelmesine katkıda bulunma gibi amaçlarla karşılık beklemeden yapılan ayni veya nakdi yardım. 2. Geri ödemesiz olarak verilen dış yardım.

Nihilizm. Bütün toplumsal amaç, değer ve ahlâkî yargıları ve hayatın anlamına ilişkin öne sürülen bütün öğretileri yadsıyan, sosyal, siyasal ve ahlâkî gerekçelerle yapılan tüm baskılara karşı koymayı en temel fazilet olarak gören yaklaşım. (F. Nietzsche)

1. Dar anlamda, Hz. Muhammed’in, M. 622 yılında müşrikler tarafından yapılan zulmün dayanılmaz boyutlara ulaştığı Mekke’den, İslami tebliğin daha rahat yapılabileceği, Müslümanlar açısından daha emin bir yer olan Medine’ye yaptığı göç. 2. Geniş anlamda, inancını yaşaması ve ibadetlerini yerine getirmesi engellenen kişilerin, kendileri için daha uygun, güvenli ve daha serbest ortam veya mekânlara göç etmesi.

Bilgelik. Varoluşa ilişkin temel sorulara tutarlı ve kapsayıcı cevaplar vererek, karşılaşılan sorun ve durumlara muhakeme yoluyla ikna edici ve tutarlı açıklamalar getirebilme özelliği.