1. Belirli bir amaç doğrultusunda, bilinçli olarak insanların tutum, davranış ve inançlarını değiştirmeye yönelik etkinlikler. 2. Siyasal partilerin halkın beğenisini kazanma, oy oranını artırma veya sadece seçimi kazanma amacına yönelik olarak yaptıkları tanıtım, reklam, etkileme ve yönlendirme faaliyetleri.

Çalışkanlığın ve başarının sevap, uyuşukluk ve tembelliğin de günah olarak değerlendirildiği dini inanç. Kapitalizmi var eden temel dinamiğin, insanların Tanrı tarafından sevilen bir kul olduğunun ona bahşedilen zenginlikle bilinebileceği, bunun için de çok çalışıp tutumlu davranarak zengin olmak gerektiğini öğütleyen Kalvinist-Protestan ahlâkî öğretiler. (Max Weber)

1. Devletlerarası ilişkilerde uygulanan kurallar ve yazılı anlaşmalar. 2. Belirli taraflar arasında bir işin gerçekleştirilmesine yönelik olarak bir anlaşmanın yapılması amacıyla hazırlanan tutanak; ön-anlaşma belgesi. 3. Bir devletin resmi hiyerarşik düzeni; törenlerde resmi şahısların yetki büyüklüğüne göre dizilişleri.

Tahrik. Bir grubun ya da büyük bir topluluğun amacına ulaşmak için giriştiği eylem ve etkinliklerin kontrolden çıkmasına veya amacından saptırılmasına yönelik faaliyetler. Provokasyonun gerçekleşmesi için özel çaba sarf eden kişiye de provokatör veya tahrikçi denir.

Psiko-analiz, psikolojik tahlil. 1. S. Freud tarafından 19. yüzyılın sonlarında ileri sürülen ve giderek yaygın kullanım alanı bulan; serbest çağrışım, telkin ve aktarım yöntemiyle nevrozların iyileştirilmesi temeline dayanan psikolojik tedavi yöntemi. bkz. Freudizm. 2. Bireylerin ruh dünyasının çözümlenmesi, kişinin ruhsal dengesini bozduğu düşünülen sapma ve saplantıların ortaya çıkarılması ve bunların tedavi edilmesine yönelik varsayımlar, teknikler ve yorumlar bütünü.

Nedenlerinin fiziksel ya da ruhsal kökenli olup olmadığına bakılmaksızın temel belirtileri psikolojik veya zihinsel olan hastalıkların teşhis ve tedavisiyle uğraşan tıp dalı. Psikiyatri alanında uzmanlaşmış kişiye de psikiyatrist denir.

Dili türetme ve anlama yolları ile dilin psikolojik boyutlarını incelemeyi konu edinen bir psikoloji alt dalı.

Ruhbilim. İnsan davranışlarının ruhsal kökenlerini, çeşitli davranış kalıpları arasındaki çok yönlü ilişki ve bağlantıları inceleyen disiplin. İnsanın ruhsal yapısı, özellikleri ve ruhsal yapıda meydana gelen değişimlerin davranışlara yansıma biçimleriyle ilgili araştırma, inceleme ve çözümlemeler yapmayı konu edinen bilim dalı. İlk dönemlerde "aklın bilimi" olarak tanımlanan psikoloji; sonraları aklın doğası konusundaki felsefi sorunları ilgi alanının dışında bırakacak biçimde düşünmeyi de bir davranış çeşidi olarak kabul eden bir "davranış bilimi" olarak tanımlanmaya başlanmıştır.

Yapısalcı psikoloji, işlevsel psikoloji, davranışsal psikoloji, deneysel psikoloji ve gestalt psikolojisi gibi, psikolojik süreçlerin çözümlenmesi, insanın ruhsal-davranışsal yönlerinin incelenmesi, anlaşılması ve değerlendirilmesi ile ilgilendikleri halde, kapsam ve yöntem konusunda farklılık gösteren ekoller.

Bilimsel verilerle açıklanamayan, gaipten haber verme, duyu ötesi algı gibi ruhsal olayları konu edinen bilgi alanı.

Temel unsuru propaganda olan ve karşı grupların birbirlerini etkileyebilmek, onların kendi istedikleri şekilde hareket etmelerini sağlamak için, tehdit, yıldırma, kendini güçlü gösterme gibi psikolojik faktörlerin araç olarak kullanıldığı mücadele biçimi.

Ruhbilimselcilik. Sosyal hayatı kuşatan tüm düzenliliklerin, bütün insan davranışlarının tabi olduğu kuralların, son tahlilde, insan doğasından çıkarsanan psikolojik yasalara indirgenebilir nitelikte olduğunu, dolayısıyla tüm insan eylemlerinin insan doğasının potansiyel imkânlarının bağlı olduğu ilkelerle açıklanabileceğini savunan yaklaşım.

Kişilik özelliklerinin veya yeteneklerin, psikolojik testler ve istatistiksel yöntemler kullanılarak ölçülmesini sağlayan psikoloji dalı.

Test ve ölçek geliştirme, psikolojik verilerin çözümlenmesi için istatistiksel yöntem ve teknikler geliştirmekle ilgilenen ve bu konularda araştırmalar yapan psikoloji dalı.

Kişinin aşırı kaygılı, perişan ve huzursuz olması, çalıştığı işyerinde veya birlikte yaşadığı insanlarla olan ilişkilerinde uyumsuzlaşmaya başlaması biçiminde ortaya çıkan davranış bozukluğu.

bkz. nevroz.

bkz. psikopatoloji.

bkz. psikopatoloji.

Zihinsel süreçleri normal olmayan insanların düşün­ce ve davranışlarının incelenmesini konu edinen disiplin. Bu çerçevede geri zekâlılık gibi zihinsel süreçlerin sürekli bir bozukluk göstermesi durumuna psi­kopati; bu tür rahatsızlığı olan ve bu­nun sonucu olarak anormal derecede saldırgan ya da ciddi ölçüde sorumsuz davranışlar sergileyen kişiye de psikopat denir.

Ruhsal çatışmaların, kişilik bozukluklarının veya duygusal gerilimlerin neden olduğu fizyolojik rahatsızlıkları incelemeyi konu edinen disiplin. Ruhsal bozukluklardan kaynaklanan bedensel rahatsızlıklara psikosomatik hastalıklar denir.