1947 Keskin doğumlu. 1970 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Burslu okuduğu İçişleri Bakanlığında bir süre görev yaptı. 1972 yılında Erzurum Atatürk Üniversitesi İşletme Fakültesinde Sosyoloji Asistanı olarak akademik hayata başladı. 1976 yılında doktorasını tamamladı. 1983 yılında doçent, 1992 yılında profesör oldu.

Erzurum Atatürk Üniversitesinde Öğretim Üyeliği, ABD Michigan Üniversitesinde Ziyaretçi Öğretim Üyeliği, DPT’de Sosyal Planlama Başkanlığında Daire Başkanlığı, Marmara Üniversitesinde Öğretim Üyeliği görevlerini yürüttü. Kırıkkale Üniversitesi Kurucu Rektörü, Ankara Sosyal Araştırmalar Merkezi (ANAR) koordinatörü olarak çalıştı. Çeşitli kitap, makale ve tebliğleri yayımlandı.

22, 23, 24 ve 26. dönemlerde milletvekili seçildi. 58 ve 59. hükûmetlerde Devlet Bakanlığı, 60. Hükûmette İçişleri Bakanlığı, 61. Hükûmette Başbakan Yardımcılığı yaptı. TBMM Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Başkanlığı görevini de yürütmüş olan Prof. Dr. Beşir Atalay Ankara Sosyal Bilimler Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanıdır.