Tarihin Hafızası
Tarihin Hafızası adlı Türkiye Ulusal Ajansı ve Erasmus+ programı tarafından desteklenen projede Türkiye, Almanya, Filistin ve İspanya birlikte çalışmaktadır. Proje kapsamında ortakların ülkelerindeki el yazmalarının dijitalleştirilmesi ve bu süreci anlatan “Kitabın Serüveni” adlı bir belgesel filmin oluşturulması hedeflenmektedir. Proje ekibi şuana kadar Filistin ve Türkiye’de 400’e yakın el yazması eseri dijitalleştirerek kültürel aktarım unsuru haline getirmiştir. Dijitalleştirdiğimiz eserler arasında dilbilim, mantık, felsefe, astronomi, astroloji, matematik, kişisel yazışmalar, fermanlar ve İslam dinine ait eserler yoğunluktadır. Projemizin konusu olan el yazmalarıyla ilgili tarihi bilgilendirme yapacak olursak, el yazmalarının üretimi yazının icadında önce mağaralara çizilen resim ve işaretlerle başlayıp matbaanın yoğun olarak kullanılmasına kadar devam etmiştir. Müslüman coğrafyada bilinen ilk elyazması Halife Osman Kur’an’ıdır. İslam kültüründe el yazmaları önemli bir yer tutar. Dünya’da altı milyon Arapça el yazma eser bulunmaktadır. En çok el yazma eser Türkiye’deki kütüphanelerde bulunmaktadır. Buna aile kütüphaneleri dahil değildir. Türkiye’deki en büyük el yazması Süleymaniye Kütüphanesindedir. Burada 200.000 den fazla eser mevcuttur. El yazmaları tek nüsha, nadir nüsha, müellif hattı, müellif nüshası, sima nüshası, temiz nüsha, mukabele nüshası, istinsah, canlı nüsha, tamam nüsha, sanat nüshası ve ithaf nüshası olarak tasnif edilmektedir. Elyazması yazarına müellif, kopya edene hattat ya da müstensih denilmektedir. Yazarın el yazısıyla olanına müellif hattı denir, yazarın söyleyerek yazdırdığına müellif diktesi denilmektedir. Enine olana cönk, sayfa kenarı notlarına fevaid, ilavelere hamiş, sayfa kenarındaki açıklama notlarına haşiye, yazarın tüm eserlerine bir cilt halinde külliyat, bir ciltteki çeşitli yazmalara mecmuatül resail, kısaltılmış olana muhtasar, değişik yazı tiplerindekine murakka, karalamalara müsvedde, kırkambar yazılarına sefine, derleme kopyalara sevad, şerhedilmişlere şerh, bağımsız notlu olanlara şukka, talikacının yorumlarına talika, açıklamaya tefsir denilmektedir. Projemizin akademik çalışmalarında Prof. Dr. Ömer DEMİR, Prof. Dr. Zekiye DEMİR, Prof. Dr. Ülfet GÖRGÜLÜ, Prof. Dr. Mahmoud MUSTAFA, Doç. Dr. Sema ÇELEM, Doç. Dr. Şerife EROĞLU, Doç. Dr. Süleyman GÜR, Doç. Dr. Şenol SAYLAN, Dr. Loay ABUALSAUD ve Dr. Faruk GÖRGÜLÜ yer almaktadır.